Czym jest remanent i kiedy się go sporządza?

Remanent, znany również jako spis z natury, to proces inwentaryzacji, który polega na szczegółowym zbadaniu i udokumentowaniu faktycznej ilości towarów, materiałów i innych aktywów posiadanych przez przedsiębiorstwo. Jego celem jest porównanie stanu rzeczywistego z danymi zawartymi w dokumentacji księgowej, co pozwala na ustalenie prawidłowego dochodu przedsiębiorcy.

Remanent jest obowiązkowym elementem działalności każdego przedsiębiorcy rozliczającego się na podstawie KPiR. Sporządzany jest głównie na koniec roku podatkowego (na 31 grudnia każdego roku), ale nie tylko. Przepisy wskazują na kilka innych sytuacji, które również wymagają przygotowania spisu z natury. O jakich sytuacjach mowa? Zaliczamy do nich m.in.:

● rozpoczęcie działalności – remanent należy sporządzić na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej, aby ustalić początkowy stan aktywów;

● zmiany w strukturze firmy – sporządzenie remanentu jest konieczne w przypadku zmiany wspólnika czy zmiany proporcji udziałów wspólników;

● likwidacja działalności – w przypadku likwidacji firmy przedsiębiorca musi sporządzić remanent likwidacyjny, który jest wymagany do celów podatku VAT oraz rozliczeń podatkowych;

● inne sytuacje – remanent może być również wymagany w przypadku zdarzeń losowych, które mogą wpłynąć na stan aktywów, a także w przypadku wezwania przez urząd skarbowy do przeprowadzenia inwentaryzacji.

Czym jest remanent likwidacyjny?

Remanent likwidacyjny to spis z natury, który przedsiębiorca musi sporządzić w momencie likwidacji działalności gospodarczej. Jego celem jest ustalenie rzeczywistego stanu towarów, materiałów oraz innych składników majątku na dzień zakończenia działalności. Wartości składników majątku w remanencie likwidacyjnym powinny być ustalane według ich aktualnej wartości rynkowej.

Remanent likwidacyjny a VAT

Remanent likwidacyjny ma istotne znaczenie w kontekście podatku VAT, gdyż przedsiębiorcy likwidujący działalność są zobowiązani do jego sporządzenia na dzień zaprzestania działalności. W ramach tego spisu należy uwzględnić wszystkie towary oraz składniki majątku, od których przysługiwało prawo do odliczenia VAT, w tym towary handlowe, materiały oraz środki trwałe.

Podstawą opodatkowania VAT w remanencie jest aktualna wartość rynkowa towarów na dzień likwidacji, a przedsiębiorca musi obliczyć i zapłacić VAT od niesprzedanych towarów. Wartość ta jest następnie wykazywana w ostatniej deklaracji VAT oraz w JPK_V7, co zwiększa kwotę podatku należnego. 

Remanent likwidacyjny a podatek dochodowy

Remanent likwidacyjny ma również istotne konsekwencje dla rozliczeń podatku dochodowego przedsiębiorcy, który kończy działalność gospodarczą. Wartość remanentu nie zwiększa przychodu uzyskanego w miesiącu likwidacji i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, co oznacza, że nie jest uwzględniana w rocznym zeznaniu podatkowym.

Sporządzony remanent wpływa jednak na ustalenie dochodu z działalności za rok, w którym przedsiębiorca zlikwidował firmę, poprzez tzw. różnice remanentowe. Przedsiębiorca powinien podsumować zapisy w Księdze Przychodów i Rozchodów oraz ująć różnice remanentowe w rozliczeniu dochodu. W przypadku sprzedaży składników majątku po likwidacji przychód z tej transakcji będzie podlegał opodatkowaniu według zasad stosowanych w zlikwidowanej działalności, a obowiązek podatkowy wygasa po upływie 6 lat od dnia likwidacji.