Czym jest PIT i kto zobowiązany jest go wypełnić?

PIT to dokument podatkowy, w którym podatnik zgłasza swoje dochody, ulgi i odliczenia oraz wszelkie inne czynniki mające wpływ na rozliczenie podatku. Stanowi ważny dokument dla urzędu skarbowego, który na podstawie informacji zawartych w PIT-ach ustala wysokość należnego podatku. Istnieje tym samym możliwość, że ze złożonej deklaracji wynikać będzie nadpłata lub wręcz odwrotnie – podatnik będzie zobowiązany do przekazania na rachunek US brakujących środków z tytułu podatku dochodowego.

Kto jest zobowiązany do złożenia PIT-u? Ogólnie rzecz biorąc, zobowiązane są wszystkie osoby fizyczne, które osiągnęły dochody podlegające opodatkowaniu w danym roku podatkowym. Niezależnie od formy zatrudnienia, czyli zarówno pracownicy etatowi, jak i samozatrudnieni, muszą wypełnić i złożyć ten dokument.

Podstawowe rodzaje PIT-ów

Najważniejsze rodzaje PIT-ów, z którymi spotykamy się w Polsce to:

1.  PIT-11 – formularz, który pracodawca składa do US, informując o dochodach uzyskanych przez pracowników. Kopia tego dokumentu trafia również do pracownika i ułatwia mu rozliczenie.

2. PIT-28 – jest wykorzystywany przez osoby, które rozliczają się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, a także tych, które uzyskują przychody z najmu prywatnego.

3.  PIT-36 – formularz skierowany do osób prowadzących własną działalność gospodarczą i rozliczających się według skali podatkowej.

4. PIT-36L – przeznaczony dla osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze opodatkowane w formie liniowej.

5. PIT-37 – najpowszechniejszy formularz dotyczący pracowników etatowych, a także tych zatrudnionych na podstawie umowy zlecenie lub umowy o dzieło.

6. PIT-38 – formularz stosowany do rozliczenia zysków kapitałowych (np. sprzedaży papierów wartościowych czy udziałów w spółkach).

7.  PIT-39 – formularz składany z tytułu zbycia prywatnego nieruchomości i realizacji prywatnie praw związanych z nieruchomościami.

Warto jednak pamiętać, że powyższa lista nie wyczerpuje wszystkich rodzajów PIT-ów. Istnieje wiele innych typów, których zastosowanie zależy od indywidualnej sytuacji podatnika i źródeł jego dochodów. Istnieje również wiele załączników do formularzy PIT – dołącza się je do deklaracji, aby potwierdzić konkretne przychody lub wykazać ulgi czy odliczenia od przychodu (np. PIT/0).

Jak i kiedy wypełnić formularz PIT?

Podatnicy zobowiązani do rozliczenia się przy pomocy zeznania podatkowego PIT muszą nie tylko pamiętać o tym, żeby wybrać właściwy formularz dla uzyskiwanych dochodów, lecz również, by złożyć je w ustawowych terminach. Aby uniknąć niepotrzebnych problemów i stresu, wybór formularza warto skonsultować z doradcą podatkowym. Zdarza się bowiem, zwłaszcza w przypadku podatników, którzy uzyskują dochody z wielu różnych źródeł, że dochody mogą rozliczyć na różnych PIT-ach lub zobowiązani są złożyć do US więcej niż jeden PIT.

Co do zasady zeznania podatkowe składa się do końca kwietnia, jednak zdarza się, że termin bywa nieco dłuższy. Przykładowo, termin składania deklaracji za 2022 rok przypadał na 2 maja 2023 roku. I chociaż w ubiegłym roku ujednolicono terminy składania PIT-ów, trzeba być świadomym tego, że wciąż istnieją pewne odstępstwa od reguły. Zeznanie roczne dotyczące karty podatkowej (PIT-16A) wciąż składa się do końca lutego. Co grozi za nieterminowe złożenie zeznania? Ustawodawca przewiduje w takiej sytuacji konsekwencje karno-skarbowe.