Definicja integracji pionowej

Celem zarządzających przedsiębiorstwem jest jego rozwój i maksymalizacja zysku. Strategię tę realizować można na wiele różnych sposobów. Działanie w pojedynkę sprawdza się na ogół do pewnego momentu. Na pewnym etapie rozwoju znacznie lepszym i szybszym sposobem na zdobycie większego udziału w rynku jest nawiązanie współpracy z innym podmiotem lub jego przejęcie.

Nabycie innego podmiotu wymaga wprawdzie dysponowania odpowiednim kapitałem, jednak niewątpliwie jest to strategia, którą warto rozważyć, by przyspieszyć rozwój, umocnić swoją pozycję rynkową czy zdywersyfikować prowadzoną działalność. W zależności od tego, jaką działalność zdecyduje się przejąć firma, mówić możemy o integracji pionowej lub poziomej. Integracja pozioma, znana również pod nazwą integracji horyzontalnej, zakłada przejęcie i połączenie z firmą, która prowadzi taką samą lub bardzo zbliżoną działalność (konkurencyjny podmiot).

Integracja pionowa zakłada z kolei przejęcie podmiotu lub podmiotów, które mogą stanowić uzupełnienie aktualnego procesu produkcyjnego przedsiębiorstwa lub procesów komplementarnych. Mowa o przejęciu podmiotów, z którymi firmę aktualnie łączą różnego rodzaju transakcję gospodarcze – dostawców, pośredników, dystrybutorów itd. W rezultacie firma uniezależnia się od dotychczasowych partnerów biznesowych, ogranicza koszty transakcyjne i koszty działania.

W zależności od tego, jakie firmy decyduje się przejąć firma, wyróżniamy dwa rodzaje integracji pionowej:

● integracja przednia / do przodu (ang. forward integration) – zakłada przejęcie kontroli nad dystrybutorami;

● integracja odwrotna / do tyłu (ang. backward/upstream integration) – zakłada przejęcie kontroli nad dostawcami.

Czym integracja pionowa różni się od poziomej?

Integrację pionową od poziomej odróżnia przede wszystkim kierunek, a co za tym idzie rodzaj przejmowanego podmiotu. Jest to bezpośrednio związane z celem takiej operacji. Integracja horyzontalna ma na celu zwiększenie skali działania, umocnienie pozycji i zwiększenie udziału w rynku, natomiast integracja pionowa wzmocnienie łańcucha dostaw, ograniczenie kosztów transakcyjnych i produkcyjnych. Nie bez znaczenia jest również redukcja ryzyka oraz możliwość uniezależnienia się od konkretnych podmiotów. Trzeba być bowiem świadomym tego, że ewentualne problemy z dostawami czy czasowy brak dostaw mogą bardzo szybko i skutecznie sparaliżować funkcjonowanie całego przedsiębiorstwa.

Różnica, o której warto w tym miejscu wspomnieć, tyczy się również kosztów związanych z ewentualnymi przejęciami. Wchłonięcie konkurencyjnego podmiotu będzie co do zasady bardziej kosztownym przedsięwzięciem aniżeli przejęcie jednego z dostawców czy dystrybutorów. Innymi słowy – przeprowadzenie integracji pionowej jest co do zasady mniej kapitałochłonne.

Wady i zalety integracji pionowej

Integracja pionowa to przede wszystkim większa kontrola nad dostawami i procesem produkcji (przejęcie dostawców), możliwość definiowania strategii dystrybucyjnej (przejęcie pośredników i dystrybutorów), a co za tym idzie szansa na wypracowanie bardziej satysfakcjonujących przychodów i zysków z działalności.

Przejęcie jakiegokolwiek podmiotu niesie za sobą również pewne wyzwania i ryzyka. Większa skala i różnorodność działalności to większe wyzwania natury organizacyjnej i finansowej. Zapanowanie nad kilkoma podmiotami wymaga doskonałego planowania i efektywnej strategii zarządzania. Należy być również świadomym istotnego wzrostu stałych kosztów działania i wyższych kosztów ewentualnej likwidacji przedsiębiorstwa. W przypadku spowolnienia gospodarczego przedsiębiorca nie może bowiem liczyć na to, że zmniejszy wielkość zamówienia i przerzuci problem na zewnętrzny podmiot.