Co to jest należność?

O należności możemy mówić chociażby wtedy, kiedy zdecydujemy się na ustalonych warunkach pożyczyć drugiej stronie środki pieniężne. W takiej sytuacji występujemy w roli wierzyciela, zaś druga strona umowy w roli dłużnika. Zawarcie takiej umowy skutkuje pojawieniem się po jednej stronie należności, a po drugiej długu. Dłużnik jest zobowiązany zwrócić pożyczone środki, natomiast wierzyciel ma prawo do dochodzenia ich zwrotu.

Czym jest wierzytelność i czym różni się ona od należności?

Wierzytelnością określa się prawo wierzyciela do żądania od dłużnika świadczenia o charakterze pieniężnym lub rzeczowym. Innymi słowy, jest to prawo do dochodzenia zwrotu pożyczonych środków lub rzeczy. Co warto zaznaczyć, jest to prawo zbywalne, można je przenieść na inny podmiot, który automatycznie stanie się nowym wierzycielem.

To, co odróżnia wierzytelność od należności, to przede wszystkim rodzaj świadczeń, które obejmują. W przypadku wierzytelności mówimy zarówno o oświadczeniach o charakterze pieniężnym, jak i rzeczowym. Należność jest pojęciem nieco węższym, gdyż obejmuje jedynie świadczenia pieniężne. Należności dzieli się na:

● Należności krótkoterminowe – to wszystkie należności z tytułu sprzedaży towarów lub usług, wymagalne w terminie 12 miesięcy, licząc od dnia bilansowego.

● Należności długoterminowe – to wszystkie inne należności, które nie wpisują się w definicję należności krótkoterminowych (np. udzielone pożyczki z terminem spłaty dłuższym niż 12 miesięcy).

● Należności wymagalne – należności, które umożliwiają wierzycielowi podjęcie działań egzekucyjnych (do momentu przedawnienia się takiej należności). Działania rozpoczyna zwykle wezwanie do zapłaty, a w razie jego nieskuteczności sięga się po kolejne środki windykacji miękkiej lub twardej (np. postępowanie sądowe).

● Należności niewymagalne – powstają w tym samym momencie co zobowiązanie. Przykładowo, podpisując umowę kredytu, mamy do czynienia z należnością niewymagalną, która utrzymuje ten stan do dnia, w którym wypada termin płatności pierwszej raty.

Czym jest zobowiązanie?

Zobowiązanie to stosunek cywilnoprawny, który łączy się bezpośrednio z pojęciem należności. Jest to pojęcie o znaczeniu odwrotnym. O ile należność jest prawem do dochodzenia od dłużnika zwrotu długu, o tyle zobowiązanie jest obowiązkiem dłużnika do wywiązania się z umowy zawartej z wierzycielem. Mówiąc najprościej, jest to stosunek wiążący dłużnika z wierzycielem.

Jak skutecznie zarządzać należnościami i zobowiązaniami?

W przypadku przedsiębiorców należności i zobowiązania powstają przede wszystkim w wyniku zawieranych transakcji kupna i sprzedaży. O ile płatności realizowane są w tym samym czasie, co dostawa towaru czy wykonanie usługi, zarządzanie należnościami i zobowiązaniami nie przysparza większych trudności. Nieco inaczej wygląda sytuacja, gdy przedsiębiorca wystawia faktury z odroczonym terminem płatności – czyli udziela kontrahentowi kredytu kupieckiego.

Jest to niewątpliwie korzystne dla kontrahenta, jednak bardzo wymagające dla przedsiębiorcy z perspektywy zarządzania płynnością finansową. Rozwiązaniem problemu jest skorzystanie w takiej sytuacji z faktoringu. Sprzedając nieprzeterminowane faktury firmy faktoringowej, przedsiębiorca może w kilka chwil odzyskać środki z faktur i przekazać je na dowolny cel, np. wypłatę wynagrodzeń czy zakup materiałów.

Decydując się na taki krok, można pozbyć się wielu żmudnych czynności związanych chociażby z bieżącym monitorowaniem spływu należności oraz delikatnym motywowaniem kontrahentów do terminowego uregulowania faktury. Co w sytuacji, gdy faktura mimo to nie zostanie opłacona? Faktoring nie ma nic wspólnego z windykacją, jednak firmy faktoringowe bardzo często odpłatnie i w ramach dodatkowej usługi oferują wsparcie w dochodzeniu przeterminowanych należności.