Kim jest interesariusz?

Pojęcie interesariuszy (ang. stakeholders) nie jest wcale niczym nowym. Jak podaje literatura, po raz pierwszy terminu użyto już w 1963 roku, a dokonał tego Stanford Research Institute. Za twórcę teorii interesariuszy uznaje się jednak Roberta Edwarda Freemana, który mianem interesariuszy określił podmioty mogące wywierać wpływ lub dotknięte skutkami konkretnych decyzji czy działań. Innymi słowy, są to osoby, społeczności, organizacje czy instytucje, które czerpią korzyści lub ponoszą koszty realizacji celów przedsiębiorstwa.

O interesariuszach mówi się przede wszystkim w kontekście zarządzania strategicznego lub zarządzania projektami. W pierwszym przypadku definiuje się ich jako podmioty, które w najróżniejszy sposób mogą wpływać na funkcjonowanie danego biznesu – tym samym to nie tylko właściciele i zarządzający, ale również pracownicy organizacji, dostawcy, odbiorcy, konkurencja, lokalna społeczność, media, władza publiczna itd.

W zarządzaniu projektami definiuje się ich analogicznie – to osoby, które nie są bezpośrednio zaangażowane w realizację projektu, jednak z różnych względów zależy im na pomyślnym jego sfinalizowaniu – sponsorzy, przyszli użytkownicy czy eksperci, którzy dostarczają niezbędnych informacji dla realizacji poszczególnych faz przedsięwzięcia.

Klasyfikacja interesariuszy

Istnieje wiele klasyfikacji interesariuszy, jednak najbardziej podstawowa dzieli ich na wewnętrznych i zewnętrznych. Jako wewnętrznych interesariuszy rozumieć należy wszystkie podmioty wprost związane z firmą (m.in. właściciele, zarządzający, pracownicy). Po drugiej stronie znajdują się interesariusze zewnętrzni, do których zaliczamy klientów, dostawców, media, organizacje rządowe i pozarządowe, a także konkurentów.

Powyższa klasyfikacja jest stosunkowo prosta i w wielu przypadkach wystarczająca do tego, by z powodzeniem realizować planowane zadania i zarządzać biznesem. Nie jest to jednak regułą. Wiele podmiotów charakteryzuje się mocno rozbudowaną strukturą organizacyjną, a co za tym idzie mocno skomplikowanymi sieciami relacji i zależności. W takich sytuacjach zasadnym może być zastosowanie dodatkowego podziału i podzielenie interesariuszy na pozytywnych (wspierających działanie podmiotu – np. zleceniodawcy) oraz negatywnych (tworzących najróżniejsze przeszkody – np. konkurenci).

W dużych organizacjach doskonale sprawdzić może się również klasyfikacja, która dzieli interesariuszy na pierwszo- i drugoplanowych. Do pierwszej kategorii zalicza się wszystkich tych aktorów, którzy są niezbędni do prawidłowego funkcjonowania podmiotu – pracowników, klientów, inwestorów itd. Za interesariuszy drugoplanowych czy też drugorzędnych uznaje się z kolei bliskie otoczenie – tj. podmioty, które nie są kluczowe do utrzymania organizacji na powierzchni, ale jednocześnie ważne na tyle, że nie należy ich całkowicie ignorować.

Analiza potrzeb interesariuszy

Zidentyfikowanie i właściwe sklasyfikowanie interesariuszy to niezwykle istotny, ale nie jedyny krok, który należy wykonać. Konieczne jest również przeanalizowanie potrzeb każdej z tych grup i określenie poziomu wpływu i zainteresowania. Działanie to umożliwi stworzenie macierzy dzielącej tę grupę na cztery kategorie – w tym przede wszystkim interesariuszy o dużym wpływie i dużym zainteresowaniu oraz tych znajdujących się na przeciwległym krańcu – o niewielkim wpływie oraz małym zainteresowaniu.

W kolejnym kroku można przystąpić do wspomnianych już identyfikacji potrzeb i interesów każdej z grup i projektowania odpowiedniego sposobu komunikacji i zarządzania relacjami. W jakim celu? By w ten sposób maksymalizować szanse na powodzenie przedsięwzięcia (projektu lub strategii) przy jednoczesnym minimalizowaniu niepotrzebnych ryzyk (np. strajku pracowniczego).