NIP europejski – czym jest?

NIP europejski tak naprawdę niewiele różni się od zwykłego NIP-u, który każdy przedsiębiorca otrzymuje w momencie rejestrowania swojej działalności. Nadawany jest on przedsiębiorcom, którzy planują dokonywać transakcji wewnątrzwspólnotowych. Jak wygląda NIP UE? Dokładnie tak samo jak standardowy numer identyfikacji podatkowej, z tym że poprzedzony jest przedrostkiem „PL”. Przedrostek służy do identyfikacji kraju podatnika, więc dla wszystkich polskich przedsiębiorców jest taki sam. Po przedrostku pojawia się 10 cyfr, czyli posiadany już przez przedsiębiorcę numer identyfikacji podatkowej – PLXXXXXXXXXX.

Kto powinien posiadać europejski NIP?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa obowiązek posiadania europejskiego NIP-u mają przedsiębiorcy będący czynnymi podatnikami podatku VAT, którzy planują rozpocząć współpracę z podmiotami zarejestrowanymi w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Wszelkie operacje wewnątrzwspólnotowe wymagają bowiem europejskiego NIP-u, bez którego
rozliczenie podatku VAT będzie niemożliwe.

W jakich konkretnie sytuacjach NIP UE jest niezbędny?

M.in. w przypadku chęci zawarcia transakcji:

● wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
● wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
● wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług, o ile obowiązek rozliczenia podatku VAT spoczywa na nabywcy usługi,
● wewnątrzwspólnotowego nabycia usług, o ile obowiązek rozliczenia podatku VAT spoczywa na polskim przedsiębiorcy.

Co w przypadku podatników, którzy są zwolnieni przedmiotowo lub podmiotowo z podatku VAT? Oni również przed przystąpieniem do wewnątrzwspólnotowej transakcji powinni zarejestrować NIP europejski. W ich przypadku przepisy przewidują jednak pewien wyjątek od reguły – art. 97 ust. 2 ustawy o VAT:

„… jeżeli wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów nie przekroczy w danym roku kwoty 50 000 zł, podatnik korzystający ze zwolnienia z VAT nie ma obowiązku rejestracji do VAT-UE”.

Jak zarejestrować i sprawdzić NIP europejski?

Jeśli przedsiębiorca nie posiada europejskiego NIP-u, może złożyć stosowny wniosek i stosunkowo szybko go otrzymać. Uzyskanie europejskiego NIP-u, czyli zarejestrowanie się do VAT-UE, odbywa się przy pomocy formularza VAT-R. Poświęcona jest mu część C.3. formularza dotycząca wykonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych. Wypełniony wniosek należy dostarczyć do swojego urzędu skarbowego – osobiście, pocztą lub elektronicznie. W analogiczny sposób dokonuje się aktualizacji wszelkich przekazanych we wniosku informacji.

Jak wygląda to w przypadku podmiotów, które są zwolnione z VAT?

Rejestracja VAT-UE wcale nie oznacza utraty prawa do zwolnienia. Nie jest bowiem jednoznaczna z rejestracją do podatku VAT. Wnioskowanie o NIP europejski odbywa się zatem w dokładnie w taki sam sposób dla VAT-owców, jak i podmiotów zwolnionych z VAT.

Jak sprawdzić NIP europejski?

Przed zawarciem transakcji z zagranicznym kontrahentem warto zweryfikować, czy jest on zarejestrowany jako podmiot prowadzący handel w obrębie Unii Europejskiej. Pomóc w tym może VIES, czyli system wymiany informacji o VAT, który prowadzi Komisja Europejska. Wyszukiwarka pozwala w zaledwie kilka chwil przeszukać krajowe rejestry i sprawdzić informacje o statusie VAT-UE – tj. czy numer widnieje w bazie, czy ewentualnie jest nieaktywny. Dowód przeprowadzenia takiej weryfikacji warto zachować na wypadek ewentualnej kontroli skarbowej.