Czym jest identyfikator podatkowy? Co oznacza skrót TIN?

Identyfikator podatkowy to identyfikator, po którym urzędy rozpoznają podatników. Stosuje się je przy składaniu najróżniejszych dokumentów i formularzy, w tym zeznania podatkowego. Podstawowymi identyfikatorami podatkowymi są:

● NIP (Numer Identyfikacji Podatkowej) – dziesięciocyfrowy kod nadawany przez naczelnika urzędu skarbowego. Wprowadziła go ustawa w 1995 roku, jednak obowiązywać zaczął dopiero w kolejnym roku.

● PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności) – jedenastocyfrowy kod pozwalający jednoznacznie zidentyfikować osobę fizyczną. Zawiera datę urodzenia, numer serii z oznaczeniem płci oraz cyfrę kontrolną.

Spotkać można się również ze skrótem TIN (ang. Tax Identification Number), pod którym kryje się europejski odpowiednik naszego numeru identyfikacji podatkowej. Dla podatników w Polsce będzie nim NIP lub PESEL, we Francji NIF (Numéro Fiscal de Référence), a w Stanach Zjednoczonych SSN (Social Security Number) lub ITIN (Individual Tax Identification Number).

Identyfikator podatkowy – NIP czy PESEL?

Przy wypełnianiu różnego rodzaju formularzy urzędowych bardzo często można natrafić na pole, w którym wskazuje się własny identyfikator podatkowy. Warto wiedzieć, że wybór nie jest dobrowolny. Każdy podatnik musi znać obowiązujący go identyfikator podatkowy i zawsze stosować go w kontaktach z urzędami.

O jakich zasadach dotyczących identyfikatorów podatkowych powinien pamiętać każdy podatnik? W jaki sposób sprawdzić, jaki identyfikator podatkowy stosować?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami:

● NIP powinien być stosowany przez podatników:

○ prowadzących działalność gospodarczą;

○ będących podatnikami VAT;

○ będących płatnikami podatków, składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne.

● PESEL powinien być stosowany przez podatników:

○ nieprowadzących działalności gospodarczej;

○ niebędących podatnikami VAT.

Szybkim sposobem zweryfikowania, jaki identyfikator podatkowy stosować, jest sprawdzenie własnego mikrorachunku podatkowego, na który zobowiązani jesteśmy przekazywać należności z tytułu podatku PIT, CIT czy VAT. Mikrorachunek zawiera w sobie PESEL lub NIP podatnika, więc jego zweryfikowanie pozwoli szybko upewnić się, jaki identyfikator podatkowy powinniśmy stosować. Metoda ta jest polecana przede wszystkim w przypadku, gdy mamy wątpliwości. Doskonałym przykładem jest prowadzenie nierejestrowanej działalności gospodarczej.

Identyfikator podatkowy przy działalności nierejestrowanej

Możliwość prowadzenia działalności gospodarczej bez konieczności jej rejestracji – tj. składania wniosku o wpis do CEIDG lub KRS – pojawiła się w polskim prawie w 2018 roku.

To bardzo korzystne rozwiązanie, które pozwala na dorobienie lub przetestowanie swojego pomysłu biznesowego bez zbędnych formalności.

Co warto podkreślić, korzystanie z tej opcji obwarowane jest kilkoma warunkami:

● przychody z nierejestrowanej działalności nie mogą przekroczyć w skali miesiąca połowy minimalnego wynagrodzenia;

● konieczne jest posiadanie statusu osoby fizycznej;

● z rozwiązania tego nie mogą skorzystać osoby fizyczne, które w okresie ostatnich 60 miesięcy prowadziły działalność gospodarczą.

Jaki identyfikator podatkowy obowiązuje w takiej sytuacji? Z uwagi na fakt, iż nierejestrowana działalność to rozwiązanie adresowane do osób fizycznych, właściwym identyfikatorem podatkowym jest PESEL. Takiej działalności nie jest nadawany NIP ze względu na zwolnienie z konieczności rejestracji, więc jego stosowanie i tak nie byłoby możliwe. Jak można się domyślić, od tej reguły istnieją pewne wyjątki. Przepisy dopuszczają bowiem możliwość rejestracji do VAT przy jednoczesnym braku rejestracji działalności. Oznacza to, że identyfikatorem podatkowym podatników prowadzących nierejestrowaną działalność będzie PESEL, jednak rejestracja do VAT skutkować będzie koniecznością identyfikowania się w kwestiach podatkowych NIP-em.

Jak uzyskać identyfikator podatkowy?

PESEL jest wydawany automatycznie przy rejestracji urodzenia lub po złożeniu wniosku w urzędzie stanu cywilnego. Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku obcokrajowców. PESEL uzyskać mogą oni w urzędzie gminy właściwym dla miejsca zamieszkania (po spełnieniu obowiązku meldunkowego), w urzędzie gminy, na której terenie mieści się siedziba pracodawcy (jeśli nie ma możliwości zameldowania) lub w Urzędzie Dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy (brak zatrudnienia lub brak siedziby pracodawcy na terenie Polski).
Uzyskanie NIP jest równie proste – wymaga jedynie złożenia we właściwym urzędzie skarbowym prawidłowo wypełnionego zgłoszenia identyfikacyjnego (NIP-7).

Jak sprawdzić swój numer identyfikacji podatkowej (TIN)?

Wypełniając różnego rodzaju formularze, w tym np. wnioskując o zagraniczny rachunek bankowy, możemy zostać zapytani o numer identyfikacji podatkowej, czyli TIN. Jak sprawdzić jaki mamy TIN? W przypadku polskich podatników to będzie NIP lub PESEL. Jeśli nie prowadzimy działalności gospodarczej, musimy wpisać PESEL, który widnieje chociażby w dowodzie osobistym. Jeśli nie pamiętamy nadanego nam NIP-u, możemy skontaktować się z urzędem skarbowym lub zweryfikować dane naszej działalności w rządowych rejestrach. Pomóc może również wspomniany wcześniej mikrorachunek podatkowy.