14-05-2022
O czym informuje rachunek zysków i strat?
Rachunek zysków i strat to jeden z najważniejszych elementów sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa. Zawiera on wiele istotnych informacji nie tylko z punktu widzenia zarządzających firmą, lecz także z perspektywy potencjalnych inwestorów czy instytucji kredytowych. Jak zbudowany jest rachunek zysków i strat? W jaki sposób należy go czytać i interpretować?
Rachunek zysków i strat – czym jest?
Podstawowym celem każdego przedsiębiorstwa jest maksymalizacja zysku. Konieczne jest tym samym nie tylko dbanie o to, by maksymalizować przychody, lecz także utrzymywanie w ryzach kosztów prowadzenia działalności i stałe monitorowanie płynności finansowej. Utrata zdolności do bieżącego regulowania zobowiązań może w skrajnych przypadkach doprowadzić nawet do upadku przedsiębiorstwa.
By zorientować się, jak wygląda kondycja finansowa przedsiębiorstwa, należy zajrzeć do jego sprawozdania finansowego. Podstawowymi elementami są bilans i wspomniany już rachunek zysków i strat. Czym jest RZiS? To nic innego, jak syntetyczne zestawienie przychodów z różnych rodzajów działalności oraz powiązanych z nimi kosztów. Różnica między przychodami i kosztami pozwala ustalić wynik finansowy brutto, czyli pisząc bardziej precyzyjnie, wygenerowany zysk lub stratę. By ustalić wynik finansowy netto, należy skorygować go o podatek dochodowy i ewentualnie inne obciążenia.
Budowa rachunku zysku i strat
Obowiązujące w Polsce przepisy (ustawa o rachunkowości) dopuszczają możliwość tworzenia rachunku zysku i strat w dwóch wariantach:
● w wersji kalkulacyjnej,
● w wersji porównawczej.
Rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym zakłada klasyfikację kosztów względem miejsc ich powstawania. Wariant ten wyróżnia pięć podstawowych kont: „Produkcja podstawowa” (bezpośrednie koszty produkcji), „Koszty wydziałowe” (pośrednie koszty produkcji), „Produkcja pomocnicza”, „Koszty ogólnego zarządu” i „Koszty sprzedaży”.
Budowa RZiS w wariancie kalkulacyjnym:
A) Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów
B) Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów
C) Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A - B)
D) Koszty sprzedaży
E) Koszty ogólnego zarządu
F) Zysk (strata) ze sprzedaży (C - D - E)
G) Pozostałe przychody operacyjne
H) Pozostałe koszty operacyjne
I) Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F + G - H)
J) Przychody finansowe
K) Koszty finansowe
L) Zysk (strata) brutto (I + J - K)
M) Podatek dochodowy
N) Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)
O) Zysk (strata) netto (L - M - N)
Wariant porównawczy rachunku zysków i strat grupuje koszty względem ich rodzajów, bazując na rodzajowym układzie kosztów. Zakłada tym samym istnienie takich kont, jak: „Zużycie materiałów i energii”, „Wynagrodzenia”, „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia”, „Usługi obce”, „Podatki i opłaty”, „Amortyzacja” oraz „Pozostałe koszty rodzajowe”.
Budowa RZiS w wariancie porównawczym:
A) Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi
B) Koszty działalności operacyjnej
C) Zysk (strata) ze sprzedaży (A - B)
D) Pozostałe przychody operacyjne
E) Pozostałe koszty operacyjne
F) Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C + D - E)
G) Przychody finansowe
H) Koszty finansowe
I) Zysk (strata) brutto (F + G - H)
J) Podatek dochodowy
K) Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)
L) Zysk (strata) netto (I - J - K)
Jak czytać RZiS?
O ile bilans pozwala zorientować się, jaki majątek należy do organizacji i jakie są jej zobowiązania, o tyle rachunek zysków i strat pokazuje, jakimi kwotami firma obraca – jakie generuje przychody, a także ile pieniędzy i na co wydaje. Pozwala również ocenić, czy firma się rozwija, czy wręcz przeciwnie.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że jednym ze składników sprawozdania finansowego jest tzw. informacja uzupełniająca, czyli wprowadzenie oraz informacja dodatkowa. Bilans i RZiS są jedynie pewnymi podsumowaniami – przedstawiają ogólne kategorie oraz zagregowane na ich poziomie liczby. By zrozumieć, co się na nie składa i z czego wynikają, należy zajrzeć właśnie do informacji dodatkowej.
