Podwójne opodatkowanie – czym jest i kogo dotyczy?

Co do zasady, uzyskiwane dochody nie powinny być opodatkowane dwukrotnie. W pewnych przypadkach jednak istnieje ryzyko, że do takiej sytuacji może dojść. Dzieje się tak w sytuacji, kiedy prawo do opodatkowania uzyskanego przez nas dochodu mają dwa różne kraje.

Kto jest narażony na podwójne opodatkowanie?

Przede wszystkim:

● osoby uzyskujące dochody w innym kraju niż kraj ich zamieszkania,
● pracownicy oddelegowani na krótki czas do pracy poza granicami kraju,
● osoby pobierające zasiłek dla bezrobotnych w kraju pochodzenia, ale mieszkające i szukające zatrudnienia poza jego granicami,
● osoby pobierające emeryturę wypłacaną przez kraj inny niż kraj ich zamieszkania.

Jeśli znajdujemy się w jednej z powyższych sytuacji, podlegamy przepisom podatkowym w jednym kraju i jednocześnie obowiązkowi płacenia podatków w drugim. Czy oznacza to, że podatek musimy zapłacić dwukrotnie? W zdecydowanej większości przypadków nie, gdyż większość krajów zawarła między sobą umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Oznacza to, że podatek zapłacony w kraju zatrudnienia zostanie odliczony od podatku, jaki podatnik zobowiązany jest zapłacić w kraju zamieszkania lub zostanie z tego obowiązku zwolniony.

Jak ustalić miejsce opodatkowania?

Jeśli zaliczamy się do grona osób, których dotyczy ryzyko podwójnego opodatkowania, powinniśmy rozpocząć od ustalenia miejsca opodatkowania, czyli tzw. rezydencji podatkowej. Osoby mieszkające na terenie Rzeczpospolitej Polskiej podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co oznacza, że są zobowiązani do opodatkowania całości uzyskiwanych dochodów, niezależnie od miejsca ich uzyskiwania.

Zgodnie z treścią ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za osobę mieszkającą na terytorium RP uznaje się osobę fizyczną, która:

● posiada na terenie kraju centrum interesów osobistych lub gospodarczych (tzw. ośrodek interesów życiowych)

lub

● przebywa na terenie kraju przez okres dłuższy niż 183 dni w danym roku podatkowym.

Jeśli nie spełniamy powyższych warunków, podlegamy ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co oznacza, że w kraju zobowiązani jesteśmy rozliczyć tylko te dochody, które osiągnęliśmy na jego terytorium.

Unikanie podwójnego opodatkowania

Czym jest rezydencja podatkowa i jak się ją ustala?

Aktualnie są dwie podstawowe metody unikania podwójnego opodatkowania:

● metoda wyłączenia z progresją,
● metoda odliczenia proporcjonalnego.

O możliwości ich zastosowania decyduje fakt zawarcia przez Polskę i kraj, w którym uzyskaliśmy dochód, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Metoda wyłączenia z progresją stosowana jest wyłącznie w przypadku, gdy umowa taka istnieje. Polega ona na wyłączeniu z podstawy opodatkowania w Polsce dochodu uzyskanego za granicą. Dochód ten uwzględnia się jednak do ustalenia stawki podatku, która będzie następnie zastosowana do pozostałych dochodów uzyskanych w Polsce.

Metoda odliczenia proporcjonalnego może być stosowana zarówno w sytuacji istnienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zawartej przez Polskę z krajem, w którym uzyskaliśmy dochód, jak i w sytuacji braku takiego porozumienia.

W przypadku tej metody całość dochodów podatnika rozliczana jest w Polsce, jednak od należnego do zapłaty podatku w Polsce odlicza się podatek, który został już pobrany za granicą.