Czym jest i kiedy stosuje się ulgę abolicyjną?

Ulga abolicyjna to jedna z ulg podatkowych, którą można odliczyć przy corocznym rozliczaniu PIT.

Skorzystać z niej mogą nie wszyscy podatnicy, ale jedynie polscy rezydenci podatkowi uzyskujący przychody poza granicami kraju, w państwie, które stosuje niekorzystną metodę unikania opodatkowania (metoda proporcjonalnego odliczenia).

Skąd takie ograniczenia?

Celem wprowadzenia ulgi abolicyjnej była chęć zrównania sytuacji podatkowej podatników – tj. tych, którzy uzyskują przychody w krajach stosujących niekorzystną metodę unikania opodatkowania (metoda proporcjonalnego odliczenia podatku), z tymi, którzy mają możliwość korzystania z bardziej opłacalnej metody (metoda wyłączenia z progresją).

Wysokość ulgi abolicyjnej jest tym samym różnicą w wysokości podatków wyliczonych przy pomocy obu metod.

Wysokość ulgi abolicyjnej

Podstawą prawną dla ulgi abolicyjnej jest ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca poświęcił jej cały art. 27g. W jego treści wskazuje m.in. na obowiązujący limit wysokości ulgi abolicyjnej:

„Odliczeniu podlega kwota stanowiąca różnicę między podatkiem obliczonym zgodnie z art. 27 ust. 9 albo 9a a kwotą podatku obliczonego od dochodów ze źródeł, o których mowa w ust. 1, przy zastosowaniu do tych dochodów zasad określonych w art. 27 ust. 8. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć kwoty 1360 zł”.

Kiedy nie przysługuje ulga abolicyjna?

Skorzystanie z ulgi abolicyjnej nie jest możliwe w przypadku uzyskania w roku podatkowym przychodów z pracy najemnej w kraju, co do których zastosowanie ma metoda wyłączenia z progresją, a także w tzw. rajach podatkowych, czyli krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. Z ulgi nie skorzystają również osoby, które pobierają zagraniczną emeryturę.

Metody opodatkowania dochodów z pracy za granicą
Ulgą abolicyjną objęte są przychody uzyskiwane z wielu różnych źródeł, w tym m.in.:

● z tytułu umowy o pracę,

● stosunku służbowego,

● działalności wykonywanej osobiście,

● działalności gospodarczej,

● czy praw autorskich.

Co do zasady, przychody te opodatkowane są zgodnie z regułami poniższych metod:

1. Metoda wyłączenia z progresją – polega na ustaleniu tzw. efektywnej stawki podatkowej (globalnej stopy podatkowej) dla dochodów uzyskanych zarówno w kraju, jak i poza jego granicami, a następnie zastosowaniu wyliczonej w tej sposób stopy do opodatkowania dochodu uzyskanego w kraju. Innymi słowy, mamy tu do czynienia ze zwolnieniem zagranicznego dochodu z opodatkowania w Polsce, ale jego wysokość wpływa na wysokość podatku, jaki należy zapłacić w kraju.

Możliwość stosowania metody wyłączenia z progresją przewidują umowy zawarte przez Polskę z takimi krajami jak: Albania, Chiny, Chorwacja, Cypr, Czechy, Estonia, Francja, Grecja, Hiszpania, Indonezja, Kuwejt, Łotwa, Niemcy, Republika Południowej Afryki, Rumunia, Szwecja, Tunezja, Turcja, Ukraina czy Włochy.

2. Metoda proporcjonalnego odliczenia – działa na nieco innej zasadzie, gdyż w jej przypadku dochód zagraniczny jest opodatkowany w Polsce. Można jednak od niego (podatku ustalonego dla łącznych dochodów) proporcjonalnie odliczyć podatek, który został zapłacony za granicą. Metoda ta jest powszechnie uznawana za mniej korzystną.

Stosowanie metody odliczenia proporcjonalnego przewidują umowy zawarte przez Polskę z takimi krajami jak: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Holandia, Irlandia, Izrael, Japonia, Kazachstan, Litwa, Norwegia, Nowa Zelandia, Portugalia, Rosja, Słowacja, Słowenia, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania czy Irlandia Północna.

Skutki wprowadzonych zmian w przepisach

Z początkiem 2021 roku ustawodawca zdecydował się na pewne ograniczenia w zakresie stosowania ulgi abolicyjnej. Wprowadzone w 2021 roku zmiany dotyczyły dochodów uzyskiwanych, począwszy od 2021 roku, co oznacza, że po raz pierwszy ulga abolicyjna na nowych zasadach była rozliczana w 2022 roku.

Jakie zmiany wprowadził ustawodawca? Zdecydował się na wprowadzenie kwoty wolnej od podatku w wysokości 8000 zł, co w konsekwencji oznacza wprowadzenie limitu wysokości ulgi abolicyjnej na poziomie 1360 zł. Stan ten obowiązuje do dziś. Zmiana ta spotkała się z falą protestów, gdyż ograniczenie ulgi abolicyjnej dla wielu podatników oznacza konieczność zapłacenia wyższego podatku w Polsce.

W wielu krajach kwota wolna od podatku jest istotnie wyższa niż wprowadzona przez ustawodawcę, stąd też zmiana dla wielu podatników okazuje się niekorzystna.

Negatywne skutki ograniczenia ulgi abolicyjnej dotkną polskich rezydentów podatkowych, którzy uzyskują dochody w jednym z wymienionych krajów: Wielka Brytania, Irlandia, Norwegia, Finlandia, Belgia, Dania, Austria, Słowacja, Słowenia, Litwa, Izrael, Japonia, Kanada, Australia i Nowa Zelandia. Lista państw jest dość długa i obejmuje kraje cieszące się dużym zainteresowaniem polskich rezydentów szukających sposobów na podreperowanie domowych budżetów.