Umowa wekslowa i jej strony

Weksel jest papierem wartościowym, który stanowi formę zabezpieczenia umowy zawieranej przez strony. Jest pisemnym zobowiązaniem jednej ze stron umowy do zapłacenia określonej kwoty pieniężnej drugiej stronie w ustalonym wspólnie terminie lub na żądanie. W tym miejscu trzeba jednak wspomnieć, że umowa wekslowa wcale nie musi być zawarta tylko pomiędzy dwoma stronami – uczestników umowy może być znacznie więcej. Prostą umowę wekslową zawierają między sobą:

● płatnik – podmiot zobowiązany do zapłaty kwoty określonej w wekslu,

● odbiorca – podmiot, który otrzymuje kwotę z weksla.

Wystawcę weksla określa się mianem trasanta. Najczęściej to właśnie on obowiązany jest do tego, by zapłacić określoną w wekslu kwotę zobowiązania. Najczęściej, gdyż wystawca weksla ma możliwość wskazania w wekslu podmiotu, który będzie wskazany do spłaty zobowiązania wekslowego – tzw. trasata. Stroną umowy może być również poręczyciel wekslowy (avalista), który gwarantuje, że dłużnik wekslowy wywiąże się ze swojego zobowiązania. Stroną umowy może być ponadto wyręczyciel, czyli osoba, która ma zapłacić sumę wekslową za innego dłużnika w potrzebie.

Odbiorcę weksla nazywa się remitentem – to właśnie na jego rzecz dłużnik wekslowy dokonuje zapłaty. Remitent na wekslu może poprzez pisemne oświadczenie przenieść prawa na inną osobę i stać się poprzez tę operację indosantem lub inaczej żyrantem. Osoba, na którą żyrant przenosi prawa do weksla, nazywana jest indostariuszem lub żyrantariuszem.

Co dzieje się w sytuacji, gdy weksel traci ważność, a zobowiązanie nie zostało zaspokojone? Posiadacz weksla może wówczas dokonać regresu, czyli poszukiwania zwrotnego. Żądającego w drodze regresu zwrotu sumy wekslowej nazywa się regredientem, zaś dłużnika regresantem.

Kim jest remitent?

Jak już wspomniano powyżej, remitent to odbiorca weksla, jego pierwszy wierzyciel.  Jest to osoba, na której zlecenie lub ewentualnie na której rzecz weksel ma zostać wypłacony. Co do zasady jest wierzycielem, ale może także stać się dłużnikiem wekslowym, jeśli zdecyduje się na przeniesienie prawa wynikającego z weksla na kogoś innego. Remitent występuje wówczas roli indosanta.

Remitentowi przysługuje prawo do uzupełnienia weksla, a jednocześnie jest zobowiązany do tego, by powiadomić przed terminem płatności o tym fakcie wystawców i awalistów. Ma również prawo do tego, by wyznaczyć dodatkowy 7-dniowy termin do wykupienia weksla, zbyć prawa z weksla lub go indosować. Jeśli weksel nie zostanie spłacony, remitent ma prawo dochodzić zapłaty przed sądem.

Podstawowe klasyfikacje weksli

Istnieją dwie podstawowe klasyfikację weksli. Pierwsza z nich dokonuje podziału weksli ze względu na dłużnika – podział ten wyróżnia weksle:

● własne (proste) – w ich przypadku osobą spłacającą zobowiązanie wekslowe jest wystawca weksla,

● trasowane (ciągnione) – w ich przypadku dłużnikiem jest trasat – tj. osoba, której trasant poleca uregulowanie zobowiązania wekslowego; jeśli nie będzie ona w stanie dokonać zapłaty sumy wekslowej, za jej dług odpowiada trasant (osoba wystawiająca weksel).

Inna klasyfikacja weksli dokonuje ich podziału ze względu na remitenta – wyróżnia ona weksle:

● imienne – wystawione na konkretnego remitenta – innymi słowy osoba, która ma otrzymać sumę wekslową, jest precyzyjnie określona,

● na okaziciela – nie wskazuje on konkretnej osoby, która ma uzyskać spłatę, co jest jednoznaczne z tym, że prawo do wierzytelności można przenieść na innego remitenta.