Próg rentowności – definicja i przeznaczenie

Celem każdego przedsiębiorstwa jest generowanie zysku. Zysk pojawia się jednak dopiero w momencie, gdy przychody w pełni pokryją wszystkie koszty związane z prowadzoną działalnością. I właśnie taką sytuację w finansach przedsiębiorstwa nazywa się progiem rentowności (ang. break even point). Jest to tym samym sytuacja, w której przedsiębiorstwo nie traci i jednocześnie nie zarabia.

Obliczanie progu rentowności jest niezwykle ważnym elementem analizy finansowej. Pozwala bowiem zarządzającym przedsiębiorstwem podejmować strategiczne decyzje, np. tyczące się redukcji dotychczasowych kosztów, planowanych inwestycji czy ustalania cen.

Jego wyliczenie istotne jest nie tylko w przypadku istniejących podmiotów, lecz także tych dopiero planowanych. Nosząc się z zamiarem rozpoczęcia przygody z biznesem, warto przeprowadzić symulację i spróbować z mniejszą lub większą dokładnością oszacować, jak duże przychody przyszła firma musi wygenerować, by pokryć wszystkie koszty stałe i zmienne. Działanie takie pozwoli uzmysłowić sobie, jak duże ryzyko wiąże się z planowanym przedsięwzięciem i jak duże są szanse na jego powodzenie. W wielu przypadkach już na tym etapie pomysł na biznes okazuje się nie tak dobry, jak się początkowo wydawało.

Jak obliczyć próg rentowności?

By obliczyć próg rentowności, należy w pierwszej kolejności dokładnie przyjrzeć się ponoszonym obecnie kosztom lub spróbować je oszacować, jeśli obliczenia wykonywane są dla firmy, która dopiero ma powstać. Koszty dzieli się na dwie podstawowe kategorie:

• stałe – niezależne od wielkości produkcji (np. czynsz czy amortyzacja),
• zmienne – zależne od skali produkcji (np. wynagrodzenia czy zużycie materiałów).

Pierwszym krokiem kalkulacji jest obliczenie tzw. ilościowego progu rentowności, a więc progu, który pozwala odpowiedzieć na pytanie, jak dużo produktów firma powinna wyprodukować, by pokryć swoje koszty. W tym celu dzieli się całkowite koszty stałe przez marżę, tj. cenę jednostkową produktu pomniejszoną o jednostkowy koszt zmienny.
Znając ilościowy próg rentowności, wystarczy przemnożyć jego wartość przez cenę jednostkową produktu, by uzyskać wartościowy próg rentowności. Innymi słowy, wielkość przychodów, jakie firma musi wygenerować, by w pełni pokryć wszystkie ponoszone koszty. Wygenerowanie większych przychodów niż ustalone w ten sposób oznaczać będzie dla firmy pojawienie się zysku.

Jak wpływać na break even point?

By sterować progiem rentowności, przedsiębiorstwa mają co do zasady dwa rozwiązania – mogą zwiększać sprzedaż lub też redukować koszty. Zadanie wydaje się pozornie proste, jednak rzeczywistość udowadnia, że zarówno pierwszy, jak i drugi wariant niosą za sobą szereg wymagań.

Zwiększenie produkcji teoretycznie może korzystnie przełożyć się na wynik finansowy przedsiębiorstwa, jednaktylko pod warunkiem, że większy wolumen produktów uda się sprzedać w założonej cenie. Jeśli sprzedaż będzie realizowana przy niższej marży, próg rentowności przyjmie zupełnie inną wartość. Jeszcze gorszą sytuacją będzie zaleganie zwiększonej produkcji w magazynie.

Alternatywnym rozwiązaniem jest redukowanie kosztów działalności, jednak co do zasady w tym zakresie pole manewru jest mocno ograniczone. Rosnące oczekiwania płacowe, rosnące ceny mediów oraz materiałów stanowią ogromne wyzwanie dla wielu firm. W większości przypadków baza kosztowa z roku na rok się zwiększa, a możliwości jej optymalizacji, zwłaszcza dla mniejszych podmiotów, są coraz mniejsze.