Renta z tytułu niezdolności do pracy – jakie są jej rodzaje?

Osoby niezdolne do pracy mogą liczyć na wsparcie ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Przez osobę niezdolną do pracy rozumie się osobę, która ze względu na stan zdrowia utraciła częściowo lub całkowicie możliwość wykonywania pracy zarobkowej. W tym miejscu należy wspomnieć, że przepisy prawa rozróżniają dwa rodzaje niezdolności do pracy – tj. częściową i całkowitą.

Całkowita niezdolność do pracy to brak możliwości wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Przez częściową niezdolność do pracy rozumie się z kolei utratę możliwości dalszego wykonywania aktualnej pracy lub pracy zgodnej posiadanymi kwalifikacjami. Wsparcie oferowane przez ZUS osobom niezdolnym do pracy może mieć kilka różnych form:

● renta stała – przysługująca ubezpieczonemu, którego niezdolność do pracy ma charakter trwały,

● renta okresowa – przysługująca ubezpieczonemu, którego niezdolność do pracy ma charakter czasowy,

● renta szkoleniowa – przysługująca ubezpieczonemu, który otrzyma orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego.

Przyznanie jakiejkolwiek renty wiąże się oczywiście z koniecznością spełnienia określonych warunków – mowa o spełnieniu warunku niezdolności do pracy oraz konieczności wykazania się odpowiednio długimi okresami składkowymi i nieskładkowymi.

Komu przysługuje renta szkoleniowa?

Warunkami otrzymania renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym renty szkoleniowej, są:

● stwierdzenie niezdolności do pracy,

● wystąpienie niezdolności do pracy w określonym w treści ustawy o emeryturach i rentach terminie – tj. w okresie ubezpieczenia, zatrudnienia, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, chorobowego lub opiekuńczego lub do 18 miesięcy od momentu ustania tych okresów,

● posiadanie odpowiednio długiego okresu składkowego i nieskładkowego.

Możliwość ubiegania się o rentę jest uzależniona przede wszystkim od możliwości udokumentowania odpowiednio długiego stażu składkowego i nieskładkowego. Zależny jest on od wieku ubezpieczonego w momencie wystąpienia niezdolności do pracy. Wynosi on:

● 1 rok, o ile niezdolność do pracy stwierdzono przed ukończeniem 20. roku życia,

● 2 lata, o ile niezdolność do pracy stwierdzono w wieku 20–22 lat,

● 3 lata, o ile niezdolność do pracy stwierdzono w wieku 22–25 lat,

● 4 lata, o ile niezdolność do pracy stwierdzono w wieku 25–30 lat,

● 5 lat, o ile niezdolność do pracy stwierdzono w wieku powyżej 30 lat.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że wymagany staż w przypadku osób powyżej 30. roku życia musi przypadać na okres ostatniego dziesięciolecia, licząc od dnia poprzedzającego zgłoszenie wniosku o rentę lub powstania niezdolności do pracy.

Ustawodawca przewidział również pewne zwolnienia z powyższych reguł. Powstanie niezdolności do pracy w czasie wskazanym w ustawie emerytalnym nie dotyczy osób, które uznane zostały za całkowicie niezdolne do pracy, posiadają wymagany okres składkowy i nieskładkowy i jednocześnie są w stanie udokumentować całkowity okres składkowy i nieskładkowy liczący przynajmniej 20 lat w przypadku kobiet i 25 w przypadku mężczyzn.

Ile wynosi renta szkoleniowa i jak o nią wnioskować?

Wniosek o rentę skierować należy do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w terminie przypadającym przynajmniej na 30 dni przed ustaniem prawa do zasiłku chorobowego czy świadczenia rehabilitacyjnego lub wynagrodzenia, przysługującego za czas niezdolności do pracy. Do wniosku dołączyć należy m.in. dokumenty potwierdzające informacje o okresach składkowych i nieskładkowych, dokument potwierdzający wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia czy zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9.

Renta szkoleniowa wypłacana jest w wysokości nie wyższej niż 75% podstawy wymiaru renty. Nie może być również niższa od najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.