Czemu służy rachunek kosztów?

Rachunek kosztów to narzędzie, które służy do analizy i monitorowania wszystkich kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. W jakim celu? Aby przede wszystkim:

● oceniać efektywność działania – rachunek kosztów pozwala na ocenę efektywności przedsiębiorstwa poprzez porównanie kosztów z przychodami;

● kontrolować koszty – rachunek kosztów umożliwia śledzenie i kontrolę wszystkich kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, a w efekcie identyfikowanie obszarów, w których koszty są zbyt wysokie; dzięki temu można podejmować stosowne działania optymalizacyjne;

● podejmować właściwe decyzje – rachunek kosztów dostarcza zarządzającym informacji potrzebnych do podejmowania strategicznych decyzji biznesowych (np. dotyczących wprowadzenia do oferty nowego produktu, zautomatyzowania procesu produkcyjnego czy poczynienia inwestycji w nowe technologie);

● skutecznie planować budżet – rachunek kosztów pełni również istotną rolę w obszarze planowania i budżetowania, ponieważ pozwala na oszacowanie kosztów związanych z różnymi działaniami i alokację środków finansowych w najbardziej efektywny sposób.

Metoda ABC w zarządzaniu kosztami

Tradycyjne metody rachunkowości zakładają przydział kosztów na podstawie prostych wskaźników, takich jak wartość sprzedaży czy ilość wyprodukowanych jednostek. Tego typu podejście często jednak prowadzi do błędnych wniosków i nieefektywnego zarządzania kosztami. Metoda ABC (ang. Activity-Based Costing), która zadebiutowała w latach 80. XX wieku, stanowi alternatywę dla tradycyjnego podejścia. Zakłada bowiem identyfikację i przypisanie kosztów do konkretnych działań, które te koszty generują.

Główną ideą metody ABC jest podział kosztów na aktywności, które są wykonywane w ramach przedsiębiorstwa. Aktywność może być zdefiniowana jako każde działanie, które przyczynia się do powstania kosztu – np. proces produkcyjny, obsługa klienta, zarządzanie zapasami czy też procesy administracyjne. Metoda ABC polega na przypisaniu kosztów do poszczególnych aktywności na podstawie rzeczywistego zużycia zasobów. Koszty są następnie przypisywane do konkretnych produktów, usług czy klientów. Dzięki temu przedsiębiorstwo może dokładnie określić, co generuje największe koszty i podjąć odpowiednie działania w celu optymalizacji.

Zgodnie z założeniami metody ABC, dzięki precyzyjnemu alokowaniu kosztów do aktywności można lepiej zrozumieć całościową strukturę kosztów w przedsiębiorstwie. Tradycyjne metody rachunkowości często przypisują duże koszty do produktów lub usług, które generują wysoki przychód, pomijając jednak koszty aktywności niezwiązanych bezpośrednio z danym produktem. Metoda ABC pozwala na uwzględnienie tych ukrytych kosztów i dokładniejsze określenie rentowności na oczekiwanym poziomie granularności (np. na poziomie konkretnego produktu).

Jak wdrożyć metodę ABC w firmie?

Wdrożenie metody ABC wymaga odpowiedniego przygotowania i zaangażowania ze strony przedsiębiorstwa. Konieczne jest przeprowadzenie analizy i identyfikacja wszystkich aktywności, a w kolejnych krokach przypisanie im właściwych kosztów. Wymaga to współpracy różnych działów przedsiębiorstwa oraz odpowiednich narzędzi i systemów informatycznych.

Wysiłek ten może się jednak opłacić, gdyż metoda ABC pozwala na dokładniejsze określenie kosztów poszczególnych produktów, usług czy klientów. W konsekwencji umożliwia podejmowanie bardziej racjonalnych decyzji dotyczących polityki cenowej, strategii marketingowej czy zarządzania portfelem klientów. Umożliwia również identyfikację i eliminację nieefektywnych aktywności, co prowadzi do optymalizacji kosztów i poprawy efektywności działania przedsiębiorstwa.