Spadek a darowizna

Na początek warto wyjaśnić różnicę między spadkiem a darowizną. Spadek to przysporzenie majątkowe, które otrzymuje się w wyniku śmierci innej osoby. Możesz na niego liczyć chociażby w przypadku śmierci najbliższych lub będąc uwzględnionym w testamencie osób, które nie są z tobą bezpośrednio spokrewnione i po których bez zapisu testamentowego nie możesz dziedziczyć.

Darowizna z kolei to dobrowolne przekazanie majątku na rzecz drugiej osoby, bez konieczności otrzymania czegoś w zamian. Darowizny najczęściej otrzymuje się od najbliższej rodziny (rodziców czy dziadków), jednak zdarzają się sytuacje przekazania określonej sumy pieniędzy lub innych składników majątku przez osoby z dalszej rodziny bądź niespokrewnione.

Zarówno spadki, jak i darowizny są opodatkowane, ale przepisy przewidują pewne wyjątki od reguły. Na ogół konieczne jest jednak spełnienie dodatkowych warunków.

Grupy podatkowe – kto należy do której?

Zgodnie z przepisami otrzymanie darowizny rodzi obowiązek podatkowy, a jego wysokość jest zależna od stopnia pokrewieństwa z darczyńcą. W Polsce istnieje podział na trzy grupy podatkowe, które mają wpływ na wysokość podatku od spadków i darowizn. Przynależność do danej grupy zależy od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą (osobą przekazującą majątek) a obdarowanym (osobą otrzymującą majątek). Kto należy do poszczególnych grup? Aktualny podział prezentuje się następująco:

● I grupa podatkowa : małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki), rodzeństwo, teściowie, synowa, zięć, ojczym, macocha, pasierb.

● II grupa podatkowa: rodzeństwo rodziców (wujowie, ciotki), zstępni rodzeństwa (dzieci sióstr i braci), małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.

● III grupa podatkowa: pozostali nabywcy spadku lub darowizny.

Stawki podatku od spadków i darowizn

Wysokość podatku od spadków i darowizn zależy m.in. od wartości przekazywanego majątku oraz grupy podatkowej, do której należy nabywca spadku lub darowizny. Zacznijmy od dziedziczonych lub otrzymywanych w ramach darowizny wartości majątku. Ustawodawca dla każdej z grup podatkowych przewidział kwoty wolne od podatku:

● 36120 zł – pod warunkiem że nabywca zaliczany jest do pierwszej grupy podatkowej;

● 27090 zł – pod warunkiem że nabywca zaliczany jest do drugiej grupy podatkowej;

● 5733 zł – pod warunkiem że nabywca zaliczany jest do trzeciej grupy podatkowej.

Jeśli wartość otrzymanego majątku mieści się w powyższych limitach, obdarowany jest zwolniony z obowiązku podatkowego. Warto w tym miejscu wspomnieć, że do limitu włączają się wszystkie darowizny pieniężne i rzeczowe nabyte od tej samej osoby w okresie ostatnich 5 lat.

Jakakolwiek nadwyżka podlega obowiązkowi podatkowemu. To, ile konkretnie przyjdzie ci zapłacić, zależy od kwoty nadwyżki oraz grupy podatkowej, w której jesteś, jako nabywca.

Najniższy podatek zapłaci I grupa podatkowa, dla której podatek od nadwyżki ponad kwotę zwolnioną od podatku wynosi:
● do 11833 zł – 3%;
● od 11833 zł do 23665 – 355 zł i 5% od nadwyżki powyżej 11833 zł;
● od 23665 zł – 946,60 zł i 7% od nadwyżki ponad 23665 zł.

W przypadku II grupy podatkowej progi są identyczne, a stawki podatku wynoszą odpowiednio: 7%, 828,40 zł i 9% od nadwyżki wynoszącej ponad 11833 zł oraz 1893,30 zł i 12% od nadwyżki powyżej 23665 zł. Najwięcej zapłacą nabywcy z II grupy podatkowej: 12%, 1420 zł i 16% od nadwyżki ponad 11833 zł oraz 3313,20 zł i 20% od nadwyżki przekraczającej 23665 zł.