Niezapłacona faktura VAT a obowiązek podatkowy

Zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi, co do zasady zarówno podatek dochodowy, jak i podatek VAT rozliczane się metodą memoriałową. Zgodnie z ideą tej metody za dzień poniesienia kosztu czy powstania obowiązku podatkowego uznaje się dzień ujęcia go w księgach rachunkowych na podstawie wystawionego dokumentu księgowego – np. faktury. Wystawienie faktury kontrahentowi rodzi tym samym obowiązek podatkowy i to niezależnie od tego, czy należność zostanie otrzymana.

Sytuacja taka jest niezwykle wymagająca dla przedsiębiorców i niewątpliwie istotnie utrudnia bieżące utrzymanie płynności finansowej. Jak poradzić sobie w takim położeniu? Jeśli przedsiębiorca nie dysponuje w danym momencie niezbędnymi środkami na pokrycie bieżących zobowiązań finansowych, może w miarę możliwości sięgnąć po kapitał obcy lub skorzystać z faktoringu.  Należy jednak zaznaczyć, że sprzedaż faktury firmie faktoringowej możliwa jest jedynie w przypadku dysponowania nieprzeterminowanymi fakturami, wystawionymi kontrahentom z odroczonym terminem płatności. 

Dokumentem na podstawie którego firma faktoringowa może wypłacić środki jest dokument potwierdzający transakcję, w tym oczywiście faktura VAT. eFaktoring NFG oferuje szybki i 100% on-linowy proces zamiany faktury na gotówkę, a środki na kontofirmy mogą dotrzeć nawet w 5 minut!

Czym jest ulga na złe długi?

Brak terminowego opłacenia przez kontrahenta faktury wcale nie jest jednoznaczny z możliwością dochodzenia VAT-u. Procedurę odzyskiwania rozpocząć można dopiero po upływie 90 dni bezskutecznych starań ściągnięcia należności. Warunkiem skorzystania z ulgi na złe długi jest również status dłużnika – musi on być czynnym podatnikiem VAT, niebędącym aktualnie w stanie postępowania upadłościowego czy likwidacyjnego. Co więcej, od wystawienia faktury, będącej dokumentem potwierdzającym istnienie wierzytelności, nie mogą minąć dwa lata (licząc od końca roku, w którym fakturę wystawiono).

Możliwość dochodzenia podatku VAT nie jest niczym nowym. Ulga na złe długi obejmowała podatek VAT od dawna. Z początkiem 2020 roku zakres działania ulgi rozszerzono o podatek dochodowy. Wraz z wprowadzonymi wówczas zmianami przedsiębiorca ma prawo po upływie 90 dni bezskutecznego dochodzenia należności skorygować podatek dochodowy od sprzedaży, która nie została zakończona zapłatą ze strony kontrahenta – tj. zmniejszyć podstawę opodatkowania. Stosowną korektę zobowiązany jest uwzględnić również dłużnik – tj. zwiększyć podstawę opodatkowania.

Zwrot VAT za niezapłacone faktury przez konsumenta

O ile kontrahentem jest przedsiębiorca, zasady stosowania ulgi na złe długi są mu dobrze znane. Ulga dla celów podatku VAT obowiązuje od dawna, zaś dla celów podatku dochodowego od 1 styczna 2020 roku. Nieco inaczej jest w sytuacji, gdy drugą stroną umowy jest konsument. Przed długi czas przepisy nie obejmowały takiej sytuacji, jednak zmieniło się to 1 października 2021 roku za sprawą wprowadzenia pakietu SLIM VAT 2. Wprowadzone wówczas zmiany w przepisach otworzyły wprawdzie furtkę do dochodzenia zwrotu VAT-u od niezapłaconej faktury przez konsumenta, jednak pod warunkiem spełnienia rygorystycznych warunków. Wyszczególniono je w art. 89a. ustawy o podatku od towarów i usług. I tak dana osoba o zwrot może ubiegać się, jeśli:

● „wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego lub

● wierzytelność została wpisana do rejestru długów prowadzonego na poziomie krajowym, lub

● wobec dłużnika ogłoszono upadłość konsumencką na podstawie odrębnych przepisów”.