Czym jest płaca minimalna i od czego zależy?

Obowiązujące zasady związane z wynagradzaniem za pracę szczegółowo opisano w Kodeksie Pracy. W art. 78 wskazano, że „wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy”. Przedsiębiorcy mają jednak dużą swobodę w zakresie kształtowania zasad wynagradzania pracowników. By przeciwdziałać nieuczciwym praktykom i wykorzystywaniu, już w 1956 roku zaczęły w Polsce obowiązywać przepisy mówiące o minimalnym wynagrodzeniu, gwarantowanym wszystkim pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasowym. Prawo to zapisano w art. 65 ust. 4 Konstytucji RP.

W jaki sposób ustala się minimalne wynagrodzenie za pracę? By poznać odpowiedź na to pytanie, należy zajrzeć do ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 roku. Z dokumentu tego jasno wynika, że „wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę jest corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. W ramach tych negocjacji pod uwagę bierze się m.in.:

● informację o wskaźniku cen w roku poprzednim,

● informację o prognozowanych na rok następny wskaźniku cen oraz wskaźniku przeciętnego wynagrodzenia,

● wysokość przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale roku, w którym odbywają się negocjacje,

● informację o wydatkach gospodarstw domowych w roku poprzednim,

● informację o wskaźniku udziału dochodów z pracy najemnej oraz przeciętnej liczbie osób na utrzymaniu osoby pracującej najemnie w roku poprzednim,

● informację o wysokości przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w roku poprzednim według rodzajów działalności,

● informację o poziomie życia różnych grup społecznych,

● informację o warunkach gospodarczych państwa, z uwzględnieniem sytuacji budżetu państwa, wymogów rozwoju gospodarczego, poziomu wydajności pracy i konieczności utrzymania wysokiego poziomu zatrudnienia,

● wskaźnik prognozowanego realnego przyrostu produktu krajowego brutto”.

Kluczowe znaczenie dla kształtowania wysokości płacy minimalnej ma wspomniany już wskaźnik cen. Wpływa on również na liczbę zmian minimalnego wynagrodzenia w ciągu roku. Traktuje na ten temat art. 3 wspomnianej ustawy, który brzmi następująco: „Jeżeli prognozowany na rok następny wskaźnik cen (…) wynosi co najmniej 105% – ustala się dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej: od dnia 1 stycznia i od dnia 1 lipca”. To właśnie z tego względu w 2024 roku zaplanowano dwie zmiany płacy minimalnej.

Najniższa krajowa 2024: ile wynosi płaca minimalna?

Wraz z początkiem 2024 roku najniższe wynagrodzenie w gospodarce, czyli minimalne wynagrodzenie za pracę wykonywaną w ramach umowy o pracę na pełen etat, wzrosło do poziomu 4242 zł brutto, co przekłada się na 3221,98 netto.

Przepisy prawa przewidują również płacę minimalną obowiązującą w przypadku umów-zleceń i umów o świadczenie usług w ramach samozatrudnienia. Określa się ją często jako minimalne wynagrodzenie godzinowe. Podlega ono analogicznej waloryzacji jak minimalne wynagrodzenie dla pracowników etatowych. Aktualnie obowiązująca minimalna stawka godzinowa wynosi 27,70 zł brutto, co przekłada się na ok. 25 zł netto za godzinę pracy.

Kiedy i o ile wzrośnie płaca minimalna w 2024 roku?

Przedstawione powyżej stawki obowiązują od 1 stycznia 2024 roku, jednak to nie koniec zmian, jakie przewidział na ten rok ustawodawca. Do kolejnej podwyżki najniższego wynagrodzenia dojdzie już latem – z dniem 1 lipca 2024 roku minimalne wynagrodzenie wzrośnie do poziomu 4300 zł brutto (3262 zł netto), a minimalna stawka godzinowa do 28,10 zł brutto.

Płaca minimalna zależnie od rodzaju umowy

Płaca minimalna odnosi się przede wszystkim do umowy o pracę i wskazuje na minimalne wynagrodzenie, jakie przysługuje pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze godzinowym. Zatrudnienie pracownika na część etatu nie zwalnia przedsiębiorcy z obowiązku stosowania się do przepisów – wynagrodzenie nalicza się wówczas proporcjonalnie do wymiaru etatu. Najniższa krajowa na pół etatu będzie tym samym wynosić od 1 lipca 2150 zł brutto.

Ile wynosi minimalne wynagrodzenie na umowie zlecenie?

W przypadku umowy-zlecenia stosowane są zapisy dotyczące minimalnej stawki godzinowej. Oznacza to, że wynagrodzenie za każdą godzinę pracy nie może być niższe niż 28,10 zł brutto.

Kogo minimalna stawka godzinowa nie obowiązuje?

Przede wszystkim podmiotów, które zdecydują się na zawarcie umowy, która przewiduje wynagrodzenie prowizyjne, a także umów, które nie określają miejsca i czasu świadczenia usług czy wykonania zadania (np. umów o dzieło).

Płaca minimalna w Polsce w 2023, 2022 i 2021 roku – ile wynosiła?

Nie sposób nie zauważyć, że płaca minimalna na przestrzeni lat bardzo dynamicznie się zmieniała. Jeszcze w 2018 roku wynosiła zaledwie 2100 zł brutto, a dziś jest już dwukrotnie wyższa. Istotne zmiany jej wysokości przypadają jednak na ostatnie lata. W 2021 roku minimalne wynagrodzenie w gospodarce wynosiło 2800 zł brutto, w 2022 roku 3010 zł brutto, a w 2023 roku po drugiej podwyżce w lipcu sięgnęło poziomu 3600 zł brutto. Minimalne stawki godzinowe wynosiły z kolei odpowiednio: 18,30 zł brutto, 19,80 zł brutto i 23,50 zł brutto.

Kto korzysta, a kto traci na wzroście płacy minimalnej?

Wzrost płacy minimalnej niesie ze sobą różne skutki dla wielu grup społecznych. Osoby pracujące za minimalne wynagrodzenie lub zarabiający obecnie nieco powyżej płacy minimalnej na tej zmianie (przynajmniej w teorii) skorzystają. Wyższe wynagrodzenie może bowiem poprawić ich standard życia i zwiększyć obecną siłę nabywczą. Największym beneficjentem rosnącej płacy minimalnej jest jednak rząd, który zyskuje w ten sposób istotnie wyższe wpływy budżetowe.

Po drugiej stronie barykady znajdują się przedsiębiorcy – szczególnie ci, którzy zatrudniają wielu pracowników na pensji minimalnej. W ich przypadku wzrost minimalnego wynagrodzenia będzie najbardziej dotkliwy. Stracą również samozatrudnieni, którzy korzystają z preferencyjnego ZUS-u. Kwota tzw. małego ZUS-u jest bowiem zależna od wysokości minimalnego wynagrodzenia – każdy jego wzrost skutkuje automatycznym wzrostem składek odprowadzanych przez początkujących przedsiębiorców co miesiąc do ZUS-u.

Rosnące koszty zatrudnienia w mniejszym lub większym stopniu przekładają się na wzrost cen wielu produktów i usług – tym samym rosnące stawki minimalnego wynagrodzenia w pewnym stopniu odczujemy wszyscy.

Jesteś przedsiębiorcą? To Cię zainteresuje!

Wielu przedsiębiorców boryka się z problemem utrzymania płynności finansowej, gdyż oczekują na zapłatę faktur wystawionych z długim terminem płatności. Gdy przypada termin wypłaty dla pracowników, wciąż nie mają pieniędzy zamrożonych w fakturach. W takich wypadkach warto skorzystać z dostępnych narzędzi finansowych np. faktoringu. Faktoring umożliwia przedsiębiorcy uzyskanie środków finansowych zaraz po dokonaniu sprzedaży lub wykonaniu usługi.
Dokumentem na podstawie którego firma faktoringowa może wypłacić środki jest dokument potwierdzający transakcję, w tym oczywiście faktura VAT. eFaktoring NFG oferuje szybki i 100% on-linowy proces zamiany faktury na gotówkę, a środki na kontofirmy mogą dotrzeć nawet w 5 minut!

Załóż darmowe konto i sprawdź faktoring NFG! Nic Cię to nie kosztuje i nie wiąże się z żadnymi zobowiązaniami. Dopiero gdy zdecydujesz się na skorzystanie z faktoringu zatwierdzisz umowę kodem SMS.