Jak księgować amortyzację?

Księgowanie amortyzacji rozpoczyna się od ustalenia pełnej wartości środka trwałego w momencie jego przyjęcia do użytkowania. Następnie na podstawie określonej metody amortyzacji (np. metody liniowej) oraz przyjętego okresu amortyzacji oblicza się wartość rocznych i miesięcznych odpisów amortyzacyjnych, które regularnie znajdują odzwierciedlenie w księgach rachunkowych. Wraz z upływem czasu łączna wartość umorzenia środka trwałego rośnie, a jego wartość netto spada.

Amortyzacja liniowa – na czym polega?

Amortyzacja liniowa to metoda rozliczania kosztów eksploatacji środka trwałego w sposób równomierny przez cały okres jego eksploatacji. To najprostsza i najpopularniejsza metoda amortyzacji, którą stosuje się w przypadkach wielu środków trwałych. Polega ona na tym, że roczny odpis amortyzacyjny jest stały przez cały okres eksploatacji środka trwałego. Przykładowo, jeśli przedsiębiorstwo nabywa samochód o wartości 50000 zł i szacuje jego okres eksploatacji na 5 lat, to ujmowane w księgach roczne odpisy amortyzacyjne wynosić będą 10000 zł.

Decyzja o zastosowaniu amortyzacji liniowej środka trwałego zależy od kilku czynników. Do kryteriów, które warto wziąć pod uwagę, dobierając metodę amortyzacji, zaliczamy m.in.:

1. Liniowość zużycia – jeśli środek trwały, np. maszyna produkcyjna, traci na wartości w sposób równomierny i przewidywalny w ciągu całego okresu eksploatacji, to metoda liniowa będzie najodpowiedniejsza. W przypadku gdy wartość środka trwałego maleje w sposób nieliniowy, np. szybciej w pierwszych latach użytkowania, lepszym rozwiązaniem może okazać się metoda degresywna amortyzacji.

2. Czas wykorzystania środka trwałego – amortyzacja liniowa jest skuteczna, gdy środek trwały ma być wykorzystywany przez długi okres. Jeśli więc przedsiębiorstwo planuje korzystać z danego środka trwałego przez wiele lat, stosowanie podwyższonych stawek amortyzacyjnych może być najlepszym wyborem.

3. Łatwość obliczeń – ogromną zaletą amortyzacji liniowej jest niewątpliwie prostota i łatwość zastosowania. Pozwala szybko określić roczny odpis amortyzacyjny, który pozostaje stały przez cały okres eksploatacji. Stosowanie metody liniowej jest więc zasadne, jeśli firma chce uniknąć bardziej złożonych obliczeń.

4. Przepisy podatkowe – istniejące regulacje prawne tworzą pewne ograniczenia w stosowaniu liniowej amortyzacji (np. stosowanie indywidualnych stawek amortyzacyjnych) lub wręcz nakazują jej przyjęcie (np. przejście z metody degresywnej na liniową, jeśli dotychczasowe odpisy okażą się niższe niż te wynikające z metody liniowej). Przed wybraniem odpowiedniej metody warto więc sprawdzić przepisy podatkowe i upewnić się, czy amortyzacja liniowa jest wymagana lub preferowana.

Kiedy amortyzacja metodą liniową się opłaca?

Amortyzacja liniowa jest szczególnie zalecana w przypadku środków trwałych, których wartość zmniejsza się równomiernie w czasie. Przykładem takiego środka może być maszyna produkcyjna, która nie traci na wartości w sposób znaczący w ciągu okresu eksploatacji. Metoda liniowa jest również często stosowana w przypadku pojazdów takich jak samochody dostawcze, które są wykorzystywane w sposób regularny, a ich wartość maleje w miarę przebiegu.

Przepisy dopuszczają w pewnych sytuacjach możliwość stosowania podwyższonych stawek amortyzacyjnych, co może być korzystne dla przedsiębiorców, ale nie w każdej sytuacji. Wiele zależy od sytuacji finansowej podmiotu – jeżeli wykazuje stratę, wyższe odpisy amortyzacyjne niepotrzebnie ją powiększają. Jeśli zaś przychody istotnie przewyższają koszty, szybsza amortyzacja pozwoli obniżyć bieżącą wartość podatku.