Czym jest amortyzacja?

Amortyzacja to po prostu rozłożenie kosztów nabycia środków trwałych na eksploatacyjny okres użytkowania. Oznacza to, że koszt nabycia danego środka trwałego, takiego jak maszyny, pojazdy czy budynki, nie jest zaliczany jednorazowo w koszty, tylko rozkładany na kolejne lata. W jakim celu dokonuje się takiego zabiegu? Celem amortyzacji jest uwzględnienie zużycia środków trwałych w trakcie ich eksploatacji i odzwierciedlenie tego w księgach rachunkowych przedsiębiorstwa.

Wyróżnia się kilka podstawowych rodzajów amortyzacji, m.in.:

1.  Amortyzacja liniowa  – to najprostsza forma amortyzacji, polegająca na równomiernym rozłożeniu kosztu środka trwałego na określony czas jego eksploatacji. Wartość amortyzacji w każdym z okresów eksploatacyjnych jest zawsze taka sama.

2. Amortyzacja nieliniowa – to amortyzacja, w której stopy umorzenia zmieniają się w różnych latach eksploatacji środka trwałego. Stosuje się ją w przypadku aktywów, których wartość zmienia się nieliniowo w kolejnych latach. Może to być np. sprzęt elektroniczny.

3.  Amortyzacja degresywna – polega na zastosowaniu wyższej stopy amortyzacji na początku eksploatacji danego aktywu, a następnie zmniejszaniu jej wartości w kolejnych latach. To szczególnie chętnie stosowana metoda w przypadku maszyn i urządzeń technicznych, które na początku są bardziej wydajne, a z czasem tracą na wartości.

4. Amortyzacja jednorazowa – polega na umorzeniu całego kosztu aktywu trwałego w jednym okresie. Najczęściej jest to stosowane w przypadku środków trwałych o niewielkiej wartości.

Wszystkie rodzaje amortyzacji mają na celu rozłożenie kosztu środka trwałego na lata jego eksploatacji, co pozwala na uzyskanie bardziej precyzyjnego obrazu majątku posiadanego w danym momencie przez firmę.

Na czym polega metoda degresywna amortyzacji?

Metoda degresywna amortyzacji polega na zastosowaniu wyższych stawek amortyzacyjnych na początku okresu użytkowania środka trwałego, a następnie stopniowym obniżaniu tych stawek w kolejnych latach. Oznacza to, że koszt amortyzacji w pierwszych latach będzie wyższy, a w kolejnych zacznie stopniowo maleć. Taka metoda uwzględnia fakt, że środki trwałe często najszybciej tracą na wartości w początkowym okresie użytkowania, później tempo ich zużycia jest mniejsze.

Aby lepiej zrozumieć, jak działa metoda degresywna amortyzacji, warto przyjrzeć się przykładowi. Załóżmy, że przedsiębiorstwo zakupiło maszynę za 100000 zł, a jej eksploatacyjny okres użytkowania wynosi 5 lat. W przypadku zastosowania metody degresywnej przedsiębiorstwo może przyjąć, że stawka amortyzacji w pierwszym roku wynosi 40%, a w drugim również 40%. W kolejnych latach, gdy odpisy będą już niższe niż w przypadku amortyzacji liniowej, zgodnie z przepisami należy przejść na metodę liniową.

Co można amortyzować degresywnie?

Zastosowanie degresywnej metody amortyzacji możliwe jest wyłącznie w sytuacjach, które przewidział ustawodawca. Dokumentem prawnym, który reguluje możliwość zastosowania przyspieszonej amortyzacji, jest ustawy o CIT , a dokładniej art. 16k ust. 1:

„Odpisów amortyzacyjnych można dokonywać od wartości początkowej maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3–6 i 8 Klasyfikacji oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych, w pierwszym podatkowym roku ich używania przy zastosowaniu stawek podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych podwyższonych, z zastrzeżeniem ust. 2, o współczynnik nie wyższy niż 2.0, a w następnych latach podatkowych od ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania”.