Kim jest osoba fizyczna?

Co ciekawe, w Kodeksie cywilnym próżno szukać definicji osoby fizycznej. Pomimo braku konkretnego jej określenia można uznać, że osobą fizyczną jest każdy człowiek, niezależnie od wieku czy płci. W momencie urodzenia każdy z nas uzyskuje zdolność prawną, której nie może się zrzec. Oznacza to, że od chwili narodzin aż do śmierci każdy z nas może być uczestnikiem stosunków prawnych – nabywać prawa i zaciągać zobowiązania i jednocześnie być podmiotem praw i obowiązków.

W polskich realiach zdolność do czynności prawnych jest stopniowana. Osoby fizyczne do 13. roku życia oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione nie mają zdolności do czynności prawnych. Osoby, które ukończyły 13. rok życia oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione, mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Natomiast pełną zdolność osoby fizyczne nabywają dopiero w momencie ukończenia 18 lat.

Czym jest osobowość prawna?

Termin „osoba prawna” pojawia się w Kodeksie cywilnym, który wskazuje, że osobami prawnymi są: Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Oczywiście definicja przewidziana w Kodeksie cywilnym nie jest kompletna. W celu ustalenia, jakie jeszcze podmioty można uznać za osoby prawne, należy zajrzeć do stosownych ustaw. I tak osobowością prawną poszczycić się mogą m.in.:

● banki,

● przedsiębiorstwa państwowe,

● jednostki samorządu terytorialnego,

● spółdzielnie,

● stowarzyszenia,

● partie polityczne,

● kościoły,

● spółki kapitałowe (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne),

● uczelnie wyższe.

Osoba fizyczna uzyskuje zdolność prawną w momencie narodzin. Podobnie jest w przypadku osób prawnych – osobowość prawną zyskują one w momencie powstania. Elementem odróżniającym jest jednak zakres zdolności. O ile osoby fizyczne nabywają pełną zdolność prawną stopniowo, o tyle osoby prawne już od pierwszego dnia funkcjonowania mogą się cieszyć pełnią praw.

Prowadzenie działalności gospodarczej możliwe jest zarówno w przypadku osób fizycznych, jak i osób prawnych. Trzeba być jednak świadomym korzyści i ryzyk, jakie się z tym wiążą. Osoba fizyczna, będąca przedsiębiorcą, może oczekiwać uproszczonych procedur, minimum formalności, braku opłat za rejestrację działalności oraz możliwości stosowania uproszczonych zasad rachunkowości. Z drugiej jednak strony przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem za zaciągnięte przez firmę zobowiązania.

Odwrotnie wygląda to w przypadku osób prawnych – rejestracja spółki nie jest tak prosta, wiąże się z koniecznością poniesienia pewnych kosztów i prowadzenia pełnej księgowości. Pozwala jednak zminimalizować ryzyko – odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki jest bowiem ograniczona. Warto zaznajomić się z zasadami jak założyć firmę.

Jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej

Trzecim typem uczestnika obrotu prawnego, o którym należy wspomnieć, jest jednostka organizacyjna nieposiadająca zdolności prawnej. Jest to szczególny podmiot stosunku cywilnoprawnego, który nie posiada osobowości prawnej, jednak mający nadaną na mocy ustawy zdolność prawną, dzięki czemu może w pełnym zakresie uczestniczyć w obrocie gospodarczym – tj. nabywać prawa i zaciągać we własnym imieniu zobowiązania. Do jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej zalicza się:

● spółki (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna),

● wspólnoty mieszkaniowe,

● spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji.