Rodzaje praw autorskich

Prawa autorskie to prawa przysługujące twórcy dzieła literackiego, artystycznego lub naukowego. Zapewniają autorowi ochronę i kontrolę nad wykorzystaniem jego twórczości przez inne osoby. Podstawowa klasyfikacji dzieli je na:

1. Autorskie prawa osobiste – obejmują one prawo do uznania autorstwa, czyli możliwość identyfikacji się jako twórca dzieła oraz prawo do nienaruszalności dzieła (prawo integralności), a więc ochronę przed zmianami, które mogłyby naruszyć reputację lub godność autora. Autorskie prawa osobiste chronią twórcę jako osobę i związane są z jego tożsamością jako autora, co oznacza, że są niezbywalne.

2. Autorskie prawa majątkowe – odnoszą się do ekonomicznych aspektów praw autorskich. Obejmują prawo do wykorzystywania, reprodukowania, rozpowszechniania, publicznego wystawiania, wyświetlania, transmitowania i adaptowania dzieła. Autorskie prawa majątkowe umożliwiają autorowi kontrolę nad komercyjnym wykorzystaniem jego twórczości i zapewniają mu możliwość pobierania wynagrodzenia za takie wykorzystanie.

Strategie monetyzacji autorskich praw majątkowych

Monetyzacja autorskich praw majątkowych jest niezwykle istotnym zadaniem samych twórców lub (częściej) wyspecjalizowanych firm, które zarabiają na twórczości. Klucz do sukcesu stanowi wykorzystanie takiej strategii działania, która przyniesie sukces finansowy, a jednocześnie nie odbije się negatywnie na wizerunku samego artysty. W jaki sposób można dziś zarabiać na autorskich prawach majątkowych? Poniżej przedstawiliśmy kilka najczęściej stosowanych strategii monetyzacji.

Sprzedaż licencji

Jedną z najpopularniejszych strategii monetyzacji autorskich praw majątkowych jest sprzedaż licencji. Firmy, które mają prawa do utworów, udzielają licencji innym podmiotom na korzystanie z nich w zamian za określoną opłatę. Wydawcy muzyczni mogą przykładowo sprzedawać licencje na korzystanie z utworów swoich artystów stacjom radiowym, platformom streamingowym czy producentom filmowym. Licencje są udzielane na różne sposoby – np. na określony czas lub tylko na określonym terytorium.

Sprzedaż sublicencji

Inną strategią monetyzacji autorskich praw majątkowych jest udzielanie sublicencji (tzw. dalszych licencji). Firmy, które mają prawa do utworów, udzielają również sublicencji innym podmiotom. Oznacza to, że mogą pozwolić innym firmom na korzystanie z tych praw w zamian za określoną opłatę.

Wydawanie utworów

Kolejną i prawdopodobnie najbardziej oczywistą strategią zarabiania na prawach autorskich jest wydawanie nowych utworów. Dzięki odpowiednim umowom i umiejętnemu marketingowi, firmy mogą osiągnąć znaczne zyski z wydawania twórczości autorów, których mają pod swoimi skrzydłami. Jak pokazują przypadki największych gwiazd kina i muzyki, na nowych utworach zarabiać mogą nawet posiadacze praw do twórczości nieżyjących już artystów, np. publikując ich niepublikowane wcześniej wiersze czy wydając piosenki.

Sprzedaż produktów powiązanych

Kolejną popularną strategią jest tworzenie produktów powiązanych z twórczością. Firmy mogą wykorzystać popularność danego utworu, postaci czy marki i stworzyć na jego bazie różnego rodzaju produkty. Doskonałym przykładem są filmowe hity, które często generują ogromne zyski ze sprzedaży gadżetów, figurek, ubrań czy innych przedmiotów związanych z produkcją. Tworzenie produktów powiązanych z twórczością pozwala firmom na maksymalne wykorzystanie potencjału rynkowego i generowanie dodatkowych źródeł dochodu.

Współpraca marketingowa

Ostatnią strategią, o której warto wspomnieć, jest wykorzystanie autorskich praw majątkowych w celu pozyskania sponsorów i partnerów. Firmy mogą korzystać z popularności danej twórczości, by przyciągnąć inwestorów, którzy chcieliby wspierać ich działania. Firma produkująca film może np. pozyskać sponsorów, którzy chcieliby ulokować określone produkty w filmie. Sponsorzy często bowiem oferują finansowanie produkcji w zamian za widoczność swojej marki w filmie lub promocję na innych nośnikach. Wykorzystanie autorskich praw majątkowych w celu pozyskania sponsorów może przynieść naprawdę spore zyski dla firm.